OKR چیست و چه کاربردهایی دارد؟

امروزه، سازمان‌ها در دنیای پویای کسب و کار، به دنبال روش‌های مؤثر برای تعیین اهداف، برنامه‌ریزی و ارزیابی عملکرد خود هستند. یکی از مدل‌های محبوب و کارآمد در این زمینه، مدل OKR است. در این مقاله، به بررسی جامع این مدل، کاربردها، برنامه‌ریزی، هدف‌گذاری و ارزیابی عملکرد آن می‌پردازیم.

 

OKR چیست؟

OKR مخفف عبارت Objectives and Key Results (اهداف و نتایج کلیدی) یک چارچوب مدیریتی برای تعیین و پیگیری اهداف و نتایج کلیدی است. این مدل به سازمان‌ها کمک می‌کند تا اهداف خود را به صورت شفاف و قابل اندازه‌گیری تعیین کنند و با تمرکز بر نتایج کلیدی، عملکرد خود را بهبود بخشند. OKR شامل دو بخش اصلی است:

اهداف (Objectives): اهداف، بیانگر خواسته‌ها و مقاصد کلی سازمان هستند. این اهداف باید الهام‌بخش، کیفی و بلندپروازانه باشند. به عنوان مثال، یک هدف می‌تواند “افزایش رضایت مشتریان” باشد.

نتایج کلیدی (Key Results): نتایج کلیدی، معیارهای قابل اندازه‌گیری هستند که نشان می‌دهند چگونه به اهداف خود دست یافته‌ایم. این نتایج باید کمی، مشخص و دارای بازه زمانی مشخص باشند. به عنوان مثال، برای هدف “افزایش رضایت مشتریان”، یک نتیجه کلیدی می‌تواند “افزایش میانگین امتیاز رضایت مشتریان از ۴ به ۴.۵ در سه ماهه آینده” باشد.

 

کاربردهای مدل OKR

مدل OKR در سطوح مختلف سازمان، از جمله تیم‌ها، واحدها و کل سازمان، قابل استفاده است. برخی از کاربردهای این مدل عبارتند از:

تعیین اهداف شفاف و قابل اندازه‌گیری: OKR به سازمان‌ها کمک می‌کند تا اهداف خود را به صورت واضح و قابل اندازه‌گیری تعریف کنند و از ابهام در مورد انتظارات جلوگیری کنند.
ایجاد تمرکز و هماهنگی: با تعیین اهداف مشترک و نتایج کلیدی مرتبط، OKR باعث ایجاد تمرکز و هماهنگی در بین اعضای تیم و واحدهای مختلف سازمان می‌شود.
افزایش شفافیت و پاسخگویی: OKR باعث افزایش شفافیت در مورد اهداف و عملکرد سازمان می‌شود و اعضای تیم را در قبال نتایج خود پاسخگو می‌کند.
بهبود عملکرد: با تمرکز بر نتایج کلیدی و پیگیری پیشرفت آن‌ها، OKR به سازمان‌ها کمک می‌کند تا عملکرد خود را بهبود بخشند و به اهداف خود دست یابند.

 

برنامه‌ریزی به روش OKR

برنامه‌ریزی OKR شامل مراحل زیر است:

  • تعیین اهداف: در این مرحله، اهداف کلی سازمان با توجه به چشم‌انداز و استراتژی آن تعیین می‌شود.
  • تعیین نتایج کلیدی: برای هر هدف، نتایج کلیدی قابل اندازه‌گیری و مشخص تعریف می‌شود.
  • تعیین وظایف و پروژه‌ها: برای دستیابی به نتایج کلیدی، وظایف و پروژه‌های لازم تعریف می‌شوند.
  • تعیین مسئولیت‌ها: مسئولیت انجام هر وظیفه و پروژه به فرد یا تیم مشخصی واگذار می‌شود.
  • تعیین بازه زمانی: برای هر OKR، بازه زمانی مشخصی تعیین می‌شود.
  • پیگیری و بازبینی: پیشرفت OKRها به صورت دوره‌ای پیگیری و بازبینی می‌شود و در صورت نیاز، تغییرات لازم اعمال می‌شود.

 

هدف‌گذاری به روش OKR

هدف‌گذاری به روش OKR باید با رعایت نکات زیر انجام شود:

  • اهداف باید الهام‌بخش و بلندپروازانه باشند.
  • نتایج کلیدی باید قابل اندازه‌گیری، مشخص و دارای بازه زمانی مشخص باشند.
  • تعداد OKRها باید محدود باشد تا تمرکز لازم حفظ شود.
  • OKRها باید با استراتژی کلی سازمان همسو باشند.
  • OKRها باید به صورت دوره‌ای بازبینی و به‌روز شوند.

 

ارزیابی عملکرد به روش OKR

ارزیابی عملکرد OKR شامل مراحل زیر است:

  • جمع‌آوری داده‌ها: داده‌های مربوط به نتایج کلیدی در بازه زمانی مشخص جمع‌آوری می‌شوند.
  • محاسبه پیشرفت: میزان پیشرفت در دستیابی به هر نتیجه کلیدی محاسبه می‌شود.
  • ارزیابی عملکرد: با توجه به میزان پیشرفت در نتایج کلیدی، عملکرد فرد، تیم یا واحد مربوطه ارزیابی می‌شود.
  • بازخورد و بهبود: نتایج ارزیابی به فرد، تیم یا واحد مربوطه بازخورد داده می‌شود و در صورت نیاز، برنامه‌های بهبود عملکرد تدوین می‌شود.

 

مزایای استفاده از OKR

  • افزایش تمرکز و هماهنگی
  • بهبود شفافیت و پاسخگویی
  • افزایش سرعت و کارایی
  • دستیابی به نتایج بهتر

 

تفاوت مدل OKR و روش KPI

KPI یا شاخص کلیدی عملکرد، معیاری قابل اندازه‌گیری است که برای ارزیابی عملکرد و پیشرفت در دستیابی به اهداف استفاده می‌شود. KPIها به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا عملکرد خود را در زمینه‌های مختلف، مانند فروش، بازاریابی، تولید و غیره، اندازه‌گیری و تحلیل کنند. KPIها معمولاً به صورت دوره‌ای (مثلاً ماهانه یا فصلی) اندازه‌گیری و گزارش می‌شوند.

OKR (Objectives and Key Results) و KPI (Key Performance Indicators) هر دو ابزارهایی برای اندازه‌گیری و بهبود عملکرد هستند، اما تفاوت‌های کلیدی بین آن‌ها وجود دارد. درک این تفاوت‌ها برای انتخاب و استفاده مؤثر از این ابزارها در سازمان ضروری است.

در جدول زیر به تفاوت‌های کلیدی OKR و KPI اشاره می‌کنیم:

 

ویژگی
OKR
KPI

هدف
تعیین و پیگیری اهداف و نتایج کلیدی
اندازه‌گیری و ارزیابی عملکرد

ماهیت
کیفی و بلندپروازانه
کمی و مشخص

کاربرد
تعیین مسیر و تمرکز سازمان
اندازه‌گیری و پایش عملکرد

بازه زمانی
معمولاً فصلی یا سالانه
معمولاً ماهانه یا فصلی

تعداد
محدود (معمولاً ۳ تا ۵ هدف و ۳ تا ۵ نتیجه کلیدی برای هر هدف)
می‌تواند بیشتر باشد

ارتباط با استراتژی
ارتباط مستقیم با استراتژی سازمان
می‌تواند مرتبط با استراتژی باشد یا نباشد

 

کدام بهتر است؟ OKR یا KPI؟

OKR و KPI دو ابزار مکمل هستند و نمی‌توان گفت کدام یک بهتر از دیگری است. انتخاب و استفاده از این ابزارها بستگی به نیازها و اهداف سازمان دارد.

اگر سازمان به دنبال تعیین مسیر و تمرکز خود بر روی اهداف کلیدی است، OKR می‌تواند ابزار مناسبی باشد.
اگر سازمان به دنبال اندازه‌گیری و پایش عملکرد خود در زمینه‌های مختلف است، KPI می‌تواند ابزار مناسبی باشد.
در بسیاری از موارد، سازمان‌ها از هر دو ابزار OKR و KPI به صورت ترکیبی استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، سازمان می‌تواند از OKR برای تعیین اهداف کلیدی خود استفاده کند و سپس از KPI برای اندازه‌گیری و پایش عملکرد در دستیابی به این اهداف استفاده کند.

OKR و KPI دو ابزار مهم برای مدیریت عملکرد هستند که هر کدام کاربردها و مزایای خاص خود را دارند. درک تفاوت‌های بین این دو ابزار و انتخاب مناسب‌ترین آن‌ها با توجه به نیازهای سازمان، می‌تواند به بهبود عملکرد و دستیابی به اهداف کمک کند.

 

سخن پایانی

مدل OKR یک ابزار قدرتمند برای هدف‌گذاری و ارزیابی عملکرد است که به سازمان‌ها کمک می‌کند تا به طور مؤثرتری به اهداف خود دست یابند. با اجرای صحیح این مدل، سازمان‌ها می‌توانند عملکرد خود را بهبود بخشند و در مسیر موفقیت گام بردارند.

دوره‌های آموزشی مرتبط: